Rusiyanın Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi bu yaxınlarda 2025-ci il üçün dost olmayan ölkələrdən kənd təsərrüfatı toxumlarının idxalı üçün ilkin kvotaları müəyyən etdi. Bu kvotaların məqsədi yerli toxum istehsalına dəstək verməklə yanaşı, vacib bitkilər üçün kifayət qədər tədarük təmin etməkdir. Ticarət və Sənaye Palatasının ev sahibliyi etdiyi görüşdə kənd təsərrüfatı naziri Oksana Lut kənd təsərrüfatı sahəsində maraqlı tərəflər arasında müzakirələrə səbəb olan bu tədbirləri ətraflı şəkildə açıqlayıb.
2025-ci il üçün əsas kvotalar
Nazirlik 2025-ci il üçün aşağıdakı idxal kvotalarını təklif edib:
- Kartof toxumu: 12,000 ton
- Kolza toxumu: 2,000 ton
- Hibrid şəkər çuğunduru toxumları: 2,700 ton (ilin birinci yarısında 2,000 ton, ikinci yarıda 700 ton)
Bu kvotalar əvvəlki illərlə müqayisədə cüzi azalmanı əks etdirir. Məsələn, toxumluq kartof üçün kvota 4,000-cü illə müqayisədə 2024 ton azalıb. Bundan əlavə, pivə istehsalı üçün arpa toxumları ilə yanaşı, yüksək oleikli günəbaxan hibridləri və mumlu qarğıdalı toxumlarının idxalı qalacaq. Bununla belə, 2024-cü ilin sonuna qədər hökumətin qərarı ilə bu toxumlar üçün konkret həcmlər hələ yekunlaşdırılmamışdır.
Yerli toxumlara keçid
Yerli toxumlardan istifadənin artırılması istiqamətində görülən işlər xeyli irəliləyiş göstərmişdir. 2024-cü ildə yerli istehsal olunan günəbaxan və soya toxumlarının payı əhəmiyyətli dərəcədə artmışdır. Tarixən idxaldan asılı olan şəkər çuğunduru üçün Rusiya istehsalı olan toxumların istifadəsinin 8-cü ildə 2024%-ə çatacağı gözlənilir ki, bu da əvvəlki illərdəki 2%-dən az artımdır.
Federal Elmi və Texniki Proqram (FSTP) kimi hökumət proqramları yerli kartof və şəkər çuğunduru sortlarının inkişafını təşviq etməklə bu dəyişikliklərə təkan verir. Bununla belə, Rusiya kartof sahələrinin təxminən 90%-i hələ də Avropa toxum sortlarına güvəndiyi üçün problemlər qalmaqdadır. Bunu nəzərə alaraq, Nazirlik kartof toxumu üzrə özünütəminat hədəfinin 50-cu ildəki 2030%-dən 35%-ə qədər yenidən nəzərdən keçirilməsini təklif edib, keçidin tədricən tempini qəbul edib.
Sənaye Problemləri
İdxal kvotalarının azaldılması ənənəvi idxalçılar üçün logistik və maliyyə çətinlikləri yaradır. Artan nəqliyyat xərcləri və daha sərt qaydalar, məsələn, məcburi akkreditasiya və Rosselxoznadzor tərəfindən xarici laboratoriyaların auditi daha mürəkkəbliyi artırır. Məsələn, Almaniyanın akkreditə olunmuş laboratoriyası kartofa fitosanitar sertifikat verə bilmir, bu da onun tədarük zəncirindəki rolunu məhdudlaşdırır. Oxşar narahatlıqlar emalı dərəcəli kartofa tam tələbatı ödəmək üçün mübarizə aparan Hollandiya və Fransa kimi digər əsas təchizatçılara da aiddir.
Rusiyanın yerli toxumlara daha çox güvənməyə doğru getməsi onun kənd təsərrüfatı siyasətində strateji dəyişikliyi əks etdirir. Bəzi sahələrdə irəliləyiş əldə olunsa da, özünütəminliyə nail olmaq üçün tədqiqatlara, infrastruktura və sadələşdirilmiş tənzimləmə proseslərinə davamlı investisiyalar tələb olunacaq. İdxal kvotalarının yerli istehsal gücü ilə balanslaşdırılması sabit kənd təsərrüfatı məhsullarının və ərzaq təhlükəsizliyinin təmin edilməsində əsas rol oynayacaqdır.